Fundacja im. Kieleckiej Szkoły Krajobrazu

Stanisława Zacharko Łagowska

Podsumowanie czwartej odsłony Międzynarodowego Biennale Fotografii DEFINICJA PRZESTRZENI/SPACE-DEFINITION, organizowanej w trudnym czasie pandemii i presji sanitarnych obostrzeń, uspokoiło całkowicie nasze, organizatorów, obawy co do sukcesu tej edycji. Ku naszej radości, pomimo stresującej atmosfery zagrożenia i wielu niedogodności, dopisali uczestnicy. Jak i poprzednio, kompetentne Jury – w tym roku pod przywództwem Tomasza Tomaszewskiego – długo zmagało się (tym razem zdalnie) z dokonaniem selekcji prac do wystawy i przyznaniem wybranym fotografiom regulaminowych nagród i medali. Zazwyczaj nie jest to łatwe zadanie, bowiem ocenie podlegają tu jednocześnie, zarówno atrakcyjność formalna zdjęcia, jak i oryginalność interpretacji pojęcia przestrzeni. Przestrzeń również decyduje o konieczności odpowiedniej redukcji prac – to przestrzeń Galerii Górnej BWA, gdzie co dwa lata odbywają się wystawy pokonkursowe DEFINICJA PRZESTRZENI, i gdzie w dniach 6-29 listopada będzie można obejrzeć tę obecną, na którą złożyło się ostatecznie 117 prac wykonanych przez 94 autorów.

Jury, po uważnej analizie wszystkich zdjęć, postanowiło podkreślić i wyróżnić nagrodami różne sposoby fotograficznego kreowania obrazu i, poprzez adekwatność formy, precyzowania treści przekazu. Najwyższe uznanie w oczach jurorów zyskał spójny zestaw inscenizowanych i przy pomocy drona wykonanych fotografii Michała Anioła; ze wskazaniem tej, zatytułowanej „Pandemia”, do najwyższej Nagrody Prezydenta Miasta Kielce. Każda z nich oparta jest na podobnym schemacie: zderzeniu różnych rodzajów przestrzeni publicznych, zazwyczaj wypełnionych ludźmi i ruchem – a tu kompletnie pustych, z postacią pojedynczego, młodego człowieka, leżącego w samym środku tych miejsc. Te przestrzenie to: skrzyżowanie ulic, plac spacerowy z kilkoma kawiarniami, stacja kolejowa z równoległymi pasami torów i peronów, oraz rozległy cmentarz, przecięty na dwie równe części alejką („Pandemia”). Wizualne odniesienia do antropocentryzmu, zilustrowane umieszczeniem postaci ludzkiej w centrum kompozycji, autor dopełnia przestrzenią enigmatycznych skojarzeń z sytuacją lockdown’u, pustki post-cywilizacyjnej, czy też osamotnienia człowieka – młodego człowieka – we współczesnym świecie. Dodatkowe znaczenia wiążą się z wykonaniem tych zdjęć z drona: w wykonaniu których znaczny udział mają urządzenia techniczne i programy komputerowe. Marcin Kłujsza, autor pracy „Miasto”, nagrodzonej Nagrodą Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach, i jego równie spójny zestaw, zachwycił jurorów umiejętnością zauważania w złożonej tkance miasta abstrakcyjnych rytmów, kolorów i form, których plastyczną doskonałość zdaje się zakłócać organiczna obecność człowieka. W inne przestrzenie – pożółkłych wspomnień przeszłości, wprowadza odbiorcę Jarosław Jasiński, laureat Nagrody Wodociągów Kieleckich. „Prześwity – ślub” to subtelna kompozycja odnosząca się do przestrzeni czasu i przemijania, oparta na połączeniu starej, ślubnej fotografii ze współczesnym ujęciem widoku ogrodu lub łąki, który wypełnia pustkę ramy – prawdopodobnie po portrecie nowożeńców sprzed około stulecia. Kolejną Nagrodą Prezydenta Miasta Kielce jury uhonorowało fotografię „Abandoned Airbase Zaton”, której autorem jest Wolfgang Brenner. To zauważony przez autora pozornie nieistotny drobiazg: malutki rysunek samolotu na krawędzi zniszczonego stołu, który w kontekście miejsca – opuszczonej bazy lotniczej, nabiera znaczenia puenty opowieści o jego historii i charakterze jego szczególnej przestrzeni. Dwie równorzędne Nagrody Fundacji im. Kieleckiej Szkoły Krajobrazu (za fotografię krajobrazu polskiego) zostały przyznane kolejno Piotrowi Lisowskiemu, za fotografię „Dom”, przedstawiającą samotnego wędrowca na tle rozległej i pięknej przestrzeni ośnieżonego stoku, na którym cień załomu skalnego rysuje zapraszający kontur domu, oraz Kornelii Głowackiej-Wolf, za „Widoki na przeszłość” – ascetyczny kadr fragmentu pnia mocno wrośniętego w ziemię drzewa, widzianego poprzez okienny otwór w wiekowym, kamiennym murze.

Pięć równorzędnych wyróżnień – medali Międzynarodowego Biennale Fotografii DEFINICJA PRZESTRZENI/SPACE-DEFINITION, otrzymali: Krystian Dróżdż – za znakomicie uchwyconą przestrzeń koloru i natury (fotografia bez tytułu), Zenon Harasym – za niezwykle trafne zdefiniowanie wielowarstwowymi kompozycjami „Czasoprzestrzeni miejskiej”, Andrzej Kosikowski za zaskakujący „Zakręcony świat”, Andrzej Ślusarczyk – za minimalistyczną, wręcz ascetyczną definicję szczególnej „Strefy osobistej”, jaką są ogródki działkowe, oraz Jacek Ślusarczyk – za metaforę przestrzeni ludzkich marzeń w pracy „Przestrzeń urojona”.

W kategorii wideo nagrodę Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach zdobył film Krzysztofa Strzody „(de)composition of space”, inspirowany efektowną przestrzenią Filharmonii Szczecińskiej.

Limitowana ilością nagród i wyróżnień grupa prac nie wyczerpuje listy znakomitych fotografii i zakodowanych w nich oryginalnych treści. Pozostałe zostały wyróżnione kwalifikacją do wystawy pokonkursowej. Różnorodność ujęć, interpretacji, rozwiązań kompozycyjnych, tematów i problemów plastycznych tworzą merytoryczne i artystyczne bogactwo tej wystawy, do której zwiedzania zachęcam: w realnej Galerii Górnej BWA w Kielcach oraz w internecie.

Dziękuję wszystkim Uczestnikom za podjęcie wyzwania i wzięcie udziału w naszym konkursie – pomimo tego trudnego i dziwnego „czasu zarazy”. Dzięki Państwa kreatywności, chęci dzielenia się swoją sztuką z innymi, świat – nawet w czasie lockdown’u – ciągle pozostaje otwarty, a sztuka nie przestaje być przestrzenią nieograniczonej wolności.