„DEFINICJA PRZESTRZENI / SPACE DEFINITION” – nazwa międzynarodowego konkursu fotograficznego, organizowanego już po raz piąty przez Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach, określa jego zakres tematyczny, ale też i rodzaj twórczego wyzwania – zarówno dla jego uczestników, jak i dla oceniających ich prace jurorów. Bo dużym wyzwaniem jest zdefiniowanie przestrzeni pojedynczym fotograficznym obrazem; zauważonym, wybranym lub wykreowanym, a także zamknięcie jego treściowego przekazu w atrakcyjnej wizualnie formie. Nie ułatwiają tego trudnego zadania oczekiwania organizatorów, którzy oczekują definicji przestrzeni, która nawiązuje do idei i tradycji fotografii krajobrazowej Kieleckiej Szkoły Krajobrazu, lecz – uwzględniając gwałtowność zmian nowoczesnego świata – poszerza zakres tematyczny prac również o inne, poza naturą, przestrzenie, w których funkcjonuje współczesny człowiek: miejską, industrialną oraz prywatną – osobistą. Lecz równie dużym – a może nawet i większym – wyzwaniem jest także odczytanie intencji autorów, ocena artystycznej atrakcyjności ich prac w porównaniu z innymi, oraz wybór tych, które, spełniając określone w regulaminie kryteria, zasłużyły na wyróżnienia w postaci kwalifikacji do wystawy
i regulaminowych nagród.
Tego zadania w obecnej, V-tej edycji konkursu, podjęło się trzyosobowe jury, któremu przewodniczył znakomity fotograf i reporter Chris Niedenthal, wspierany przez dwie członkinie Rady Artystycznej Związku Polskich Artystów Fotografików: Katarzynę Łatę oraz Stanisławę Zacharko-Łagowską, reprezentującą tu również Organizatora – BWA
w Kielcach. Trudność oceny potęgowała liczba zgłoszonych prac: 503 fotografie oraz 21 filmów (łącznie 134 autorów), których ilość musiała zostać dostosowana do pojemności galerii i zredukowana ostatecznie do 119 zdjęć (77 autorów) i 10 filmów video (8 autorów). Jeszcze większym problemem dla jurorów okazał się ogólnie wysoki poziom artystyczny nadesłanych propozycji. Z jednej strony było to bardzo budujące i satysfakcjonujące – szczególnie dla Organizatora – lecz z drugiej, tworzyło niezwykle trudne do rozstrzygnięcia dylematy, szczególnie że oceniana była jednocześnie oryginalność interpretacji przestrzeni jak i forma oraz jakość artystyczna fotografii.
W rezultacie długich dyskusji, Jury – dbając o tematyczną różnorodność – sformowało ostateczny kształt ekspozycji i wyłoniło zestaw prac nagrodzonych. I tak GRAND PRIX, ufundowaną przez Prezydenta Miasta Kielce, uhonorowany został zestaw wykonanych za pomocą drona czterech fotografii, których autorem jest Grzegorz Tatar. Jury doceniło autorską konsekwencję, oryginalność rozwiązań, techniczną perfekcję, wizualną atrakcyjność kompozycji oraz głębię i różnorodność skojarzeń, jakie budzą w odbiorcy. To kolejno: Axonometry – fotografia przeszklonego budynku (stacji, przystanku?), który uchwycony z prostopadłego ujęcia, wraz z ukośnym przejrzystym cieniem na tle równomiernej kratki szarego chodnika, przypomina aksonometryczny rysunek techniczny. Następne zdjęcie: Na plaży – to podobne ujęcie ogrodzonego plażowym parawanem ciasnego fragmentu przestrzeni, gęsto wypełnionego rzeczami i ludźmi, tworzącymi razem barwną abstrakcyjną kompozycję na tle czystego tła piasku. Trzecie to „Kingsize” – widok z góry na szereg równoległych rytmów dachów, krytych malowniczo spatynowaną blachą. Na krawędzi jednego z nich widać siedzącego człowieka, którego cień rysuje się na ukośnej połaci następnego. Odwołanie się w tytule do słynnego filmu Juliusza Machulskiego nadaje temu obrazowi dodatkowy znaczeniowy wymiar. I ostatni – „Junkyard” – to zdjęcie złomowiska, na którym widać pomniejszony odległością ogromny stos zdezelowanych samochodów, wyglądających jak kolorowe zepsute zabawki.
Następną Nagrodę, BWA w Kielcach, zdobyła praca Grzegorza Piaskowskiego zatytułowana Stan zjednoczenia. To efektowna kompozycja emanująca rytmami biało-czerwonych pasów muralu na fasadzie oświetlonego słońcem budynku oraz na prowadzącym do niego przejściu dla pieszych i rowerzystów. Wkomponowany w centralną część muralu napis „Stan zjednoczenia”, z sylwetowym rysunkiem siedzącej na ławeczce pary, koreluje ze sceną spotkania na chodniku dwojga młodych ludzi, ale także odnosi się – poprzez użycie barw flagi narodowej – do szerszego kontekstu społeczno-politycznego w naszym kraju.
Uznanie w oczach jurorów znalazła również propozycja Karoliny Grudzień, dotykająca głęboko osobistej przestrzeni intymności i relacji pomiędzy kobietą i mężczyzną. To pozbawione koloru, wizualnie ciche i kompozycyjnie wyrafinowane fotografie, z których jedna, zatytułowana Krajobraz , przedstawia zbliżenie fragmentu pleców, druga zaś – No space – zasłaniających twarz męskich dłoni, spętanych lśniącą bieliźnianą wstążką. Zdobyły one dla ich autorki trzecią z kolei, Nagrodę Wodociągów Kieleckich.
Dwie następne nagrody, ufundowane przez Fundację im. Kieleckiej Szkoły Krajobrazu, zostały przyznane tradycyjnie fotografiom o temacie krajobrazu. W ich wyborze wsparły jurorów przedstawicielki Fundacji: Przewodnicząca Rady Fundacji Małgorzata Sajkiewicz-Kręt, oraz jej Prezes Katarzyna Samczyńska. Otrzymali je autorzy czarno-białych fotografii: Piotr Dras – za górski krajobraz z dwoma końmi pasącymi się na rozległej trawiastej przestrzeni, oraz Jacek Szymański, za piękne ujęcie krajobrazu morskiego, pełnego powietrza, światła oraz miękkich struktur piasku i falującej wody.
Jury zdecydowało również o przyznaniu sześciu równorzędnych wyróżnień w postaci medali Definicja Przestrzeni/ Space Definition 2022, swoim wyborem podkreślając bogactwo tematycznej różnorodności interpretacji konkursowego tematu. Zdobywcami wyróżnień zostali: – Axel Czypionka – za znakomitą i wieloznaczną fotografię zatytułowaną Self-experiment in the higgs-field, w której wykorzystał lustrzaną, choć niegeometryczną (w tytule nawiązującą do pola Higgsa) deformację przestrzeni.
– Anna Jakubowska – za fotografię z cyklu Pracownie artystyczne, przedstawiającą chaos pracownianego wnętrza, z leżącą na kanapie małą dziewczynką wpatrzoną w ekranik smartfona i stojącym za nią na sztaludze dużym barwnym obrazem, z dynamicznie rozmalowanym napisem „Polska”.
– Karolina Karpińska – za uliczną scenkę spotkania dwojga młodych ludzi w rozświetlonej przestrzeni spokojnej uliczki z kolorowymi ścianami domów {Burano?} i wiszącymi pomiędzy nimi sznurami z suszącym się praniem.
– Andrzej Kosikowski – za fotografię Michniów – doskonałą definicję przestrzeni fizycznej i historycznej tego naznaczonego tragicznymi wydarzeniami miejsca.
– Anna Niemiec – za cztery fotografie, na których można rozpoznać fragmenty atrakcyjnie pokazanej przestrzeni Szczecina: Filharmonia, Linie, Balkony i najbardziej z nich graficzne Dźwigozaury.
– Krzysztof Zając – za Kontenerowce – przedstawiające przestrzeń wyznaczoną kolorowymi prostopadłościanami ogromnych kontenerów, spuentowaną pojedynczą, kruchą i delikatną w tym kontekście postacią pojedynczego człowieka.
W kategorii filmów video niekwestionowanym liderem i zdobywcą Nagrody BWA w Kielcach został efektowny i dynamiczny film Marcina Wojciechowskiego zatytułowany Inside, budujący napięcie pomiędzy pozornie obiektywną przestrzenią zewnętrzną a subiektywną przestrzenią wewnętrzną człowieka: przestrzenią jego wyobrażeń, emocji i przemyśleń.
Tegoroczna edycja V Międzynarodowego Konkursu Fotograficznego DEFINICJA PRZESTRZENI/SPACE DEFINITION została podsumowana kolejną wystawą pokonkursową. W obszernych salach wystawowych Galerii Górnej BWA, a także w katalogu, można zobaczyć wybrane przez Jury fotografie i filmy w szerszym kontekście prac innych uczestników. Ich wzajemne relacje to wartość dodana tej prezentacji. Wszystkie razem tworzą panoramę spojrzeń na rzeczywistość, zauważeni jej szczególnie interesujących przejawów i zdarzeń, autorskich przemyśleń i okruchów emocji. A ona sama – przestrzeń rzeczywistości – jawi się w twórczych definicjach znakomitych artystów, przefiltrowana przez ich kreatywność i fotograficzne talenty, w formie, która niejednokrotnie zaskakuje – i zawsze zachwyca. Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach serdecznie dziękuje wszystkim uczestnikom konkursu za podjęcie trudnego wyzwania zdefiniowania przestrzeni. Gratulujemy artystom zakwalifikowanym do wystawy oraz laureatom nagród i wyróżnień. I już dziś zapraszamy do kolejnego zmierzenia się z definicją przestrzeni za dwa lata, w 2024 roku.
tekst: Stanisława Zacharko – Łagowska
